Κείμενα

Θα ηθελα να μιλησω τωρα λιγο πιο συγκεκριμενα για την Ελλαδα. Συνοδευτικα με την πλανη του εμπορικου ελλειμματος ακουγεται συχνα οτι η Ελλαδα εχει προβληματα γιατι δεν παραγει τιποτα και ουτε θα μπορεσει ποτε.

Η πλανη αυτη βασιζεται εν πολλοις στον φετιχισμο της φυσικης παραγωγης. Συμφωνα με τους περισσοτερους θεωρητικους της ελληνικης παραγωγικης αδυναμιας, χρησιμα αγαθα ειναι μονο αυτα που μπορεις να πιασεις με το χερι σου, ενα ωραιο μεγαλο βαρυ αυτοκινητο πχ. Η Ελλαδα δεν φτιαχνει αυτοκινητα, αρα ειμαστε καταδικασμενοι στην φτωχεια. Αυτη ειναι βεβαια μια μεγαλη πλανη. Στις δυτικες οικονομιες η συμμετοχη των (άυλων) υπηρεσιων στο ΑΕΠ εχει ξεπερασει προ πολλου την συμμετοχη της (υλικης) βιομηχανιας. Ο πλουτος μας εδω και δεκαετιες δεν παραγεται τοσο στα εργοστασια, αλλα στα γραφεια. Για την ακριβεια στην Ευρωπη περιπου 70% του ΑΕΠ παραγεται απο τις υπηρεσιες, ενω στις ΗΠΑ οι υπηρεσιες ευθυνονται για περιπου 77% του ΑΕΠ και 77,2% της απασχολησης.

Στην Ελλαδα οι υπηρεσιες ειναι παραδοσιακα σημαντικες, με την ναυτιλια και τον τουρισμο να ξεχωριζουν, παραγοντας καπου 15% και 17% του ΑΕΠ αντιστοιχως. Οσο ανακαμπτει η παγκοσμια οικονομια τα πλοια και οι επισκεπτες της χωρας μας θα συμβαλουν στην ανακαμψη και της ελληνικης οικονομιας, με τον ιδιο τροπο που θα ενισχυε μια αυτοκινητοβιομηχανια την οικονομια μας (ή ενισχυει την γερμανικη σημερα). Η συμβολη των υπηρεσιων ομως στην οικονομια δεν εξαντλειται εδω. Κλαδος με μακρια παραδοση ειναι και το ελληνικο σχεδιο, απο το κοσμημα μεχρι την αρχιτεκτονικη. Για παραδειγμα, η Folli Follie* εχει πετυχει να πουλαει κοσμηματα αξιας 509 εκ. ευρω σε 25 χωρες, μεταξυ αλλων μεσα απο 80 καταστηματα στην Ιαπωνια και 70 στην Κινα.

Ο χρηματοπιστωτικος κλαδος και οι τηλεπικοινωνιες, παρʼολο που εχουν μικροτερη παραδοση στην χωρα, μπορουν να παραγουν αξια εξισου καλα με οποιονδηποτε αλλο κλαδο. Απο τοτε που ξεκινησε η σταδιακη απελευθερωση κατα την δεκαετια του 1990, οι εταιρειες του κλαδου δημιουργησαν τις περισσοτερες ισως νεες -και σχετικα καλοπληρωμενες- δουλειες στην χωρα. Τα χρηματοπιστωτικα ιδρυματα υπηρξαν και παραμενουν -παρα το μεγαλο πληγμα της δημοσιονομικης καταρρευσης- απο τις πιο εξωστρεφεις και επιτυχημενες εταιρειες της Ελλαδας. Οσο και να λατρευουμε να τις κακολογουμε εν οικω, οι συνηθεστερες αν οχι οι μοναδικες ελληνικες εταιρειες που θα συναντησει ενας επισκεπτης στο κοντινο εξωτερικο ειναι τραπεζες οπως η Eurobank, η Εθνικη ή η Αλφα.

Η αναπτυξη των υπηρεσιων δεν σταματαει στους παραδοσιακους κλαδους. Πολυ ελπιδοφορα ειναι η κινητικοτητα στον κλαδο των υψηλης τεχνογνωσιας υπηρεσιων, σε προϊοντα που μπορουν να παραγονται οπουδηποτε στον κοσμο, αρκει να υπαρχουν μυαλα, και να πωλουνται οπουδηποτε στον κοσμο με ελαχιστο κοστος. Οι υπηρεσιες αιχμης τεινουν να ξεφευγουν απο το ρανταρ των ΜΜΕ γιατι τα μεγεθη του κλαδου ειναι ακομα σχετικα μικρα και τα προϊοντα απευθυνονται συνηθως σε επιχειρησεις και οχι στον καταναλωτη. Το γεγονος ειναι ομως οτι μερικες απο τις καλυτερες θεσεις εργασιας της ελληνικης οικονομιες δημιουργουνται σε εξωστρεφεις εταιρειες υπηρεσιων υψηλης τεχνογνωσιας.

Ανεκδοτολογικα θα δωσω δυο-τρια παραδειγματα.

Η Upstream ειναι απο τις πιο επιτυχημενες και εξωστρεφεις εταιρειες στην Ελλαδα σημερα. Με οπλο 5 καλες ιδεες, υψηλη τεχνικη και πολλη δουλεια εχει φτασει να εχει κυκλο εργασιων σχεδον 100 εκ. ευρω (ενδεικτικα μια απο τις μεγαλυτερες βαριες βιομηχανιες στην Ελλαδα, η 50ετης Σιδενορ, ειχε στο εξαμηνο πωλησεις 622 εκ. και ζημιες 22 εκ.). Τα εσοδα της Upstream ερχονται κατα 97% απο το εξωτερικο, απο συνολικα 40 χωρες· πελατες της ειναι κολοσσοι των τηλεπικοινωνιων οπως Vodafone, T-Mobile, Telecom Italia, Orange κτλ. Ολα αυτα σε μολις 10 χρονια ζωης περιπου.

Η Inos δραστηριοποιειται στην αυτοκινητοβιομηχανια, αποδεικνυοντας οτι και στους παραδοσιακοτερους κλαδους της βιομηχανιας που συνωστιζονται παντοδυναμες επιχειρησεις με συσσωρευμενες κολοσσιαιες επενδυσεις, μια μικρη εταιρεια μπορει να αποσπα μερικα απο τα πιο κερδοφορα κομματια του εργου**. Η δημιουργικοτερη εργασια στην αυτοκινητοβιομηχανια δεν ειναι βεβαια να σφυροκοπεις λαμαρινες για να συναρμολογησεις ενα αυτοκινητο, αλλα να καινοτομεις με σκοπο να φτιαξεις ενα καλυτερο αυτοκινητο, ταχυτερα και φθηνοτερα. Η Inos κανει κατι φαινομενικα απλο, βοηθαει αυτοκινητοβιομηχανιες να συναρμολογησουν πορτες και εξαρτηματα. Αυτη η δουλεια ομως γινεται σημερα απο πολυ εξειδικευμενα ρομποτ. Η εταιρεια που φτιαχνει το καλυτερο λογισμικο, που συνδυαζει τις πληροφοριες απο ολους τους αισθητηρες για να εφαρμοζει τις πορτες με τον καλυτερο τροπο, εχει δυναμει πελατες σε καθε εργοστασιο που κατασκευαζει αυτοκινητα σε ολον τον πλανητη. Τετοιο λογισμικο φτιαχνει η Inos και το πουλαει σε εταιρειες οπως Αουντι και Φορντ Γερμανιας.

Και οι δυο εταιρειες, Upstream και Inos, καταλαμβανουν μια μικρη εσοχη ενος μεγαλου βιομηχανικου κλαδου. Οπως ομως παρατηρουσε προσφατα ο Economist για το γερμανικο Mittelstand, το στενο αντικειμενο μιας επιχειρησης δεν σημαινει αναγκαστικα οτι η επιχειρηση θα ειναι μικρη ή αδυναμη. Μια εταιρεια που εξειδικευεται σε κατι πολυ μικρο αλλα το κανει εξαιρετικα καλα, μπορει να κυριαρχει στην παγκοσμια αγορα για το προϊον της και να φερνει μεγαλα κερδη στον επιχειρηματια και την χωρα του.

Παρομοια αθορυβες αλλα πολυ υποσχομενες επιχειρησεις δραστηριοποιουνται στην δημιουργια λογισμικου ΗΥ ή εφαρμογων για εξυπνα τηλεφωνα. Ανθρωποι με κεφι εφεραν την Aventurine στην Ελλαδα. Με πολυ κοπο καταφεραν να μαζεψουν σχεδον 11 εκ. ευρω προς επενδυση και τωρα το δημιουργημα τους, Darkfall, εχει παιχτες σε 120 χωρες. Ελληνες με ιδεες, μυαλο και ορεξη εφτιαξαν το Athensbook και το Taxibeat, εφαρμογες που με μικρες παραλλαγες μπορουν να πωληθουν σε καθε ανεπτυγμενη αγορα. Δεν ειναι οι μονες. Οι συναντησεις του Open Coffee ειναι γεματες με νυν και μελλοντικους επιχειρηματιες του κλαδου.

Κατακλειδα
Η Ελλαδα ηδη παραγει επιτυχημενα προϊοντα και τα εξαγει σε ολον τον πλανητη. Σιγουρα δεν εχουμε εξαντλησει το δυναμικο μας, αλλα δεν θα επιτυχουμε πληρως αν δεν κατανοησουμε καλα τον κοσμο στον οποιο ζουμε: εναν κοσμο που η αμυαλη φυσικη παραγωγη γινεται ολο και πιο ασημαντη, που το ανθρωπινο κεφαλαιο μετραει πανω απο ολα, που τα προϊοντα της διανοησης μας μπορουν να εξαγονται αστραπιαια και με μεγαλο κερδος σε ολον τον πλανητη. Αυτο που χρειαζεται ειναι να καλλιεργουμε τα μυαλα μας σε καλα σχολεια και κορυφαια πανεπιστημια. Να αφηνουμε τους πιο ταλαντουχους απο μας να εργαζονται ελευθερα, σε ενα περιβαλλον με σταθερες οικονομικες συνθηκες, χωρις γραφειοκρατικα και αλλα εμποδια, χωρις κυκλωνες επιδοτησεων και φοροεπιδρομων.