Κείμενα

Ένα από τα χαρακτηριστικότερα ιστορικά παραδείγματα πνευματικού και φυσικού σαδισμού ήταν ο Στάλιν. Η συμπεριφορά του είναι κλασική περιγραφή μη σεξουαλικού σαδισμού. Πρώτος αυτός, από τότε που άρχισε η επανάσταση, διέταξε να βασανίσουν πολιτικούς κρατούμενους-μέτρο που μέχρι τότε ήταν καταδικασμένο από τους ρώσους επαναστάτες. Την εποχή του Στάλιν οι μέθοδοι βασανιστηρίων που χρησιμοποιούσε η NKVD ξεπέρασαν την τελειότητα και την αγριότητα όλων όσων είχε μπορέσει να σκεφτή η τσαρική αστυνομία. Μερικές φορές έδινε κι ο ίδιος τη γνώμη του για τα βασανιστήρια που θα χρησιμοποιούσαν σε ένα φυλακισμένο. Ειδικότητα του όμως ήταν ο πνευματικός σαδισμός.

Ένας από τους πιο αγαπημένους τρόπους του Στάλιν ήταν, να βεβαιώνει τους ανθρώπους που ήταν ασφαλείς, μόνο και μόνο για να τους συλλάβει την επομένη. Φυσικά, η σύλληψη εξουθένωνε το θύμα ακόμη περισσότερο, επειδή είχε νιώσει σιγουριά. Έπειτα ο Στάλιν απολάμβανε σαδιστικά το γεγονός ότι αυτός ήξερε τι περίμενε πραγματικά τον κρατούμενο, ενώ ταυτόχρονα τον βεβαίωνε πως είχε την εύνοια του. Μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη ανωτερότητα και έλεγχος πάνω σε ένα άλλο άνθρωπο;

Ένα παράδειγμα: "Λίγο πριν τη σύλληψη του ήρωα του εμφυλίου πολέμου Ντ. Σέρντιτς, ο Στάλιν είχε κάνει μια πρόποση σε μια δεξίωση, προτείνοντας να πιουν στην αδερφοσύνη τους. Λίγες μέρες πριν από τη δολοφονία του Μπλιούχερ, ο Στάλιν είχε μιλήσει πολύ εγκάρδια γι' αυτόν σε μια συνεδρίαση. Σε μια επιτροπή Αρμενίων, που είχε έρθει να τον συναντήσει, ο Στάλιν ρώτησε για τον ποιητή Τσάρεντς κι είπε πως δε θα τον άγγιζε κανείς. Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα ο Τσάρεντς πιάστηκε και σκοτώθηκε.

Η γυναίκα του κομισάριου Α. Σερεμπρόφσκι μιλάει για ένα ξαφνικό τηλεφώνημα του Στάλιν, ένα βράδυ του 1937. Μαθαίνω πως κυκλοφορείτε πεζή, της είπε, κι αυτό δεν είναι καλό. Οι άνθρωποι μπορούν να βάλουν χίλια δυο στο νου τους. Θα σας στείλω δικό μου αυτοκίνητο αν έχει χαλάσει το δικό σας. Το άλλο πρωί έφτασε ένα αυτοκίνητο από το γκαράζ του Κρεμλίνου για να το χρησιμοποιήσει η κ. Σερεμπρόφσκυ. Δυο μέρες αργότερα συνέλαβαν τον άντρα της στο νοσοκομείο που βρισκόταν.

Ο διάσημος ιστορικός και δημοσιολόγος Ι. Στέκλωφ, αναστατωμένος από τις συλλήψεις, τηελεφώνησε στον Στάλιν και του ζήτησε να συναντηθούνε. Και βέβαια, έλα αμέσως, του είπε ο Στάλιν. Κι όταν συναντήθηκαν, τον διαβεβαίωσε. Τι ανησυχείς; Το Κόμμα σε ξέρει και σου έχει εμπιστοσύνη, δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα. Ο Στέκλωφ γύρισε ξανά στους φίλους του και την οικογένεια του. Το ίδιο βράδυ ήρθε να τον πάρει η NKVD. Φυσικά, το πρώτο που σκέφτηκαν οι δικοί του ήταν, να ειδοποιήσουν τον Στάλιν, που έμοιαζε να μην ξέρει τι είχε γίνει. Ήταν πολύ εύκολο να πιστεύουν στην άγνοια του Στάλιν παρά σ' αυτή την εκλεπτυσμένη απάτη.

Στα 1938, ο Ι. Ακούλοφ, γραμματέας της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής, έπεσε κάνοντας πατινάζ, κι έπαθε πολλαπλά κι επικίνδυνα κατάγματα. Έπειτα από υπόδειξη του Στάλιν, έφεραν διάσημους χειρούργους από το εξωτερικό για να σώσουν τη ζωή του. Ακολούθησε μια μακρά και δύσκολη ανάρρωση, κι ο Ακούλοφ γύρισε στη δουλειά του. Τον συνέλαβαν αμέσως και τον εκτέλεσαν".

Μια ιδιαίτερα εκλεπτυσμένη μορφή σαδισμού ήταν η συνήθεια του Στάλιν να συλλαμβάνει τις γυναίκες-και κάποτε, και τα παιδιά- μερικών ανώτερων στελεχών των σοβιέτ ή του κόμματος, και να τα κρατάει σε στρατόπεδα εργασίας, ενώ οι σύζυγοι τους ήταν αναγκασμένοι να συνεχίζουν τη δουλειά τους, να υποκύπτουν και να σέρνονται μπροστά στον Στάλιν, χωρίς ούτε καν να τολμούν να ζητήσουν την απελευθέρωση τους. Έτσι, η γυναίκα του Καλίνιν, Προέδρου της Σοβιετικής Ένωσης, πιάστηκε το 1937 [εξήγηση συγγραφέα: οι ανακριτές τη βασάνισαν μέχρι που να υπογράψει δήλωση αποκήρυξης του συζύγου της. Ο Στάλιν τους αγνόησε για ένα διάστημα, ήθελε μόνο να τους χρησιμοποιήσει σαν αιτία για τη σύλληψη του Καλίνιν και άλλων, όποτε θα ήθελε, η γυναίκα του Μολότωφ [Υπουργού, ως γνωστόν, Εξωτερικών της σταλινικής Σοβιετικής Ένωσης, επεξήγηση blogger] και η γυναίκα και ο γιος του Ο. Κουουζίνεν-ενός από τα ανώτερα στελέχη της Κομιντέρν-βρίσκονταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ένας ανώνυμος μάρτυς λέει πως, μπροστά του ο Στάλιν ρώτησε τον Κουουζίνεν, γιατί δεν προσπαθούσε να ελευθερώσει το γιο του. "Φαίνεται πως υπήρχαν σοβαροί λόγοι για τη σύλληψη του", απάντησε ο Κουουζίνεν. Σύμφωνα με τον μάρτυρα, "ο Στάλιν χαμογέλασε και διέταξε να αφήσουν ελεύθερο το γιο του Κουουζίνεν. Ο Κουουζίνεν έστελνε δέματα στη γυναίκα του, που βρισκόταν σε στρατόπεδο εργασίας, αλλά δεν τολμούσε να γράψει ο ίδιος πάνω τους τη διεύθυνση, κι έβαζε την οικονόμο του να κάνει αυτή τη δουλειά. Ο Στάλιν έβαλε ακόμα να συλλάβουν τη γυναίκα του ιδιαίτερου γραμματέα του, ενώ ο άντρας της εξακολούθησε να μένει στη θέση του. Δε χρειάζεται πολλή φαντασία για να νιώσουμε τον έσχατο εξευτελισμό αυτών των ανώτερων στελεχών, που δε μπορούσαν να παραιτηθούν από τις θέσεις τους, δε μπορούσαν να ζητήσουν την απελευθέρωση των γυναικών τους και των παιδιών τους, κι ήταν επιπλέον αναγκασμένοι να συμφωνούν με τον Στάλιν πως, η σύλληψη τους ήταν δικαιολογημένη. Αυτοί οι άνθρωποι δεν πρέπει να είχαν καθόλου αισθήματα, ή να είχαν τσακιστεί ηθικά και να είχαν χάσει κάθε αυτοσεβασμό και αξιοπρέπεια.

Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα είναι η αντίδραση μιας από τις πιο ισχυρές φυσιογνωμίες στη Σοβιετική Ένωση, του Λάζαρ Καγκάνοβιτς, όταν συνέλαβαν τον αδερφό του, τον Μιχαήλ Μωϋσέεβιτς, που ήταν υπουργός της αεροπορικής βιομηχανίας πριν από τον πόλεμο. "Ήταν σταλινικός κι ευθυνόταν για το διωγμό πολλών ανθρώπων. Έπειτα όμως από τον πόλεμο έχασε την εύνοια του Στάλιν. Σαν αποτέλεσμα, μερικοί από τους αξιωματούχους που είχαν συλληφθεί-και που είχαν δήθεν οργανώσει ένα μυστικό φασιστικό κέντρο, κατονόμασαν τον Μιχαήλ Καγκάνοβιτς σαν συνένοχο τους. Είπαν ακόμη κάτι πολύ ανόητο, πως αυτός [ένας Εβραίος] θα γινόταν αντιπρόεδρος της φασιστικής κυβέρνησης, αν οι χιτλερικοί καταλάμβαναν τη Μόσχα. Όταν ο Στάλιν πληροφορήθηκε τις καταθέσεις τους, που είναι φανερό πως τις περίμενε, τηλεφώνησε στον Λάζαρ Καγκάνοβιτς και του είπε πως ο αδερφός του έπρεπε να συλληφθεί, γιατί είχε σχέσεις με τους φασίστες. "Και λοιπόν;" απάντησε ο Λάζαρ, "Αν είναι ανάγκη, να τον συλλάβετε!". Όταν το πολιτικό γραφείο συζήτησε το θέμα, ο Στάλιν παίνεψε τον Λάζαρ Καγκάνοβιτς για τις "αρχές" του. Είχε συμφωνήσει να συλληφθεί ο αδερφός του. Πρόσθεσε όμως πως, η σύλληψη δε θάπρεπε να γίνει αμέσως. Ο Μιχαήλ Μωϋσέεβιτς ήταν στο Κόμμα εδώ και πολλά χρόνια, κι όλες οι καταθέσεις θάπρεπε να ελεγχθούν ακόμα μια φορά. Τότε ο Μικογιάν ανέλαβε να φέρει σε αντιπαράσταση τον Μ.Μ και το άτομο που είχε καταθέσει σε βάρος του. Η αντιπαράσταση έγινε στο γραφείο του Μικογιάν. Έφεραν ένα άνθρωπο που επανέλαβε τη μαρτυρία του μπροστά στον Καγκάνοβιτς, προσθέτοντας ότι μερικά εργοστάσια αεροπλάνων είχαν χτιστεί σκόπιμα κοντά στα σύνορα για να μπορέσουν να τα καταλάβουν ευκολότερα οι Γερμανοί. Όταν ο Μιχαήλ Καγκάνοβιτς άκουσε την κατάθεση, ζήτησε την άδεια να πάει σε μια μικρή τουαλέτα που επικοινωνούσε με το γραφείο του Μικογιάν. Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, ένας πυροβολισμός ακούστηκε από κει".

Μια άλλη μορφή του σαδισμού του Στάλιν ήταν και το γεγονός ότι, κανείς δε μπορούσε να προβλέψει τη συμπεριφορά του. Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που διέταξε να συλλάβουν, και που έπειτα από βασανιστήρια και σοβαρές ποινές, αφέθηκαν ελεύθεροι έπειτα από λίγους μήνες ή χρόνια, και τους ανατέθηκαν ανώτατα αξιώματα, συχνά χωρίς καμιά εξήγηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το φέρσιμο του Στάλιν σε ένα παλιό του σύντροφο, τον Σεργκέι Καφταρέτζε. "κάποτε τον είχε βοηθήσει να κρυφτεί στην Πετρούπολη όταν τον καταζητούσαν. Τη δεκαετία του 1920 ο Καφταρέτζε, προσχώρησε στην τροτσκιστική αντιπολίτευση, και παραιτήθηκε μόνο όταν το κέντρο ζήτησε από τους υποστηριχτές του να σταματήσουν τη δραστηριότητα τους. Έπειτα από το φόνο του Κύρωφ, ο Καφταρέτζε, εξόριστος στο Καζάν, σαν πρώην τροτσκιστής, έγραψε στον Στάλιν πως δε δούλευε αντίθετα στο Κόμμα. Αμέσως ο Στάλιν επανέφερε τον Καφταρέτζε από την εξορία. Πολύ σύντομα, πολλές κεντρικές εφημερίδες δημοσίεψαν ένα άρθρο του Καφταρέτζε που αφηγούνταν ένα περιστατικό της παράνομης συνεργασίας τους με τον Στάλιν. Το άρθρο άρεσε στον Στάλιν, αλλά ο Καφταρέτζε δεν ξανάγραψε τίποτα για το θέμα αυτό. Δεν επέστρεψε στο Κόμμα, και ζούσε κάνοντας μια πολύ σεμνή εκδοτική δουλειά. Στα τέλη του 1936 τον συνέλαβαν ξαφνικά μαζί με τη γυναίκα του, και έπειτα από βασανιστήρια, τους καταδίκασαν σε θάνατο. Τον κατηγόρησαν πως, μαζί με τον Μπ. Μντιβάνι σχεδίαζε τη δολοφονία του Στάλιν. Πολύ σύντομα μετά την καταδίκη ο Μντιβάνι εκτελέστηκε. Ο Καφταρέτζε όμως έμεινε στο κελί του μελλοθάνατου πολύ καιρό. Έπειτα, ξαφνικά, τον οδήγησαν μια μέρα στο γραφείο του Μπέρια, όπου συνάντησε τη γυναίκα του, τόσο γερασμένη που σχεδόν είχε γίνει αγνώριστη. Τους άφησαν και τους δυο ελεύθερους. Στην αρχή έμεινε σε ένα ξενοδοχείο. Έπειτα έπιασε δυο δωμάτια σε μια πολυκατοικία κι άρχισε να δουλεύει. Ο Στάλιν άρχισε να του δίνει διάφορα σημάδια εύνοιας, καλώντας τον σε ένα δείπνο κι ακόμα κάνοντας του μια ξαφνική επίσκεψη μαζί με τον Μπέρια. Κάθε φορά που έτρωγε με τον Καφταρέτζε, ο Στάλιν σερβίριζε μόνος του τη σούπα, διηγόταν ανέκδοτα και αναμνήσεις. Ωστόσο, σε ένα από αυτά τα γεύματα, ο Στάλιν όρμησε ξαφνικά στον καλεσμένο του και είπε: "κι όμως, ήθελες να με σκοτώσεις".
Η συμπεριφορά του Στάλιν σ΄αυτή την περίπτωση δείχνει με ξεχωριστή σαφήνεια, ένα στοιχείο του χαρακτήρα του-την επιθυμία να δείχνει στους άλλους πως είχε απόλυτη εξουσία και έλεγχο πάνω τους. Με μια λέξη του μπορούσε να τους σκοτώσει, να τους ρίξει σε βασανιστήρια, να τους ξανασώσει, να τους ανταμείψει. Είχε την εξουσία του Θεού σε ζωή και σε θάνατο, τη δύναμη της φύσης να ευνοεί ή να καταστρέφει, να προκαλεί πόνο και να γιατρεύει. Ζωή και θάνατος ήταν εξαρτημένα από τις παραξενιές του.